به نقل از «مهر»

تعزیه هنری به قدمت یک کشور

تاریخ انتشار: ۲۹ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۷۰۱۶۰

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مطهره میرزایی: هنر آئینی تعزیه یکی از نمادهای کهن و با ریشه در ایران اسلامی است که از دل سوگواره‌های دیرینه مذهبی این خاک برآمده است.

مردمی که پیوندی ناگسستنی با اهل بیت دارند، سالهاست در این هنر نمایشی کهن، عشق و ارادت خود را به اهل بیت و مخصوصاً شهدای کربلا ابراز می‌کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این در حالی است که قزوین از دیرباز به عنوان یکی از اصلی ترین خاستگاه‌های هنر تعزیه در کشور شناخته شده و اساتید بزرگی را به این عرصه معرفی کرده است.

خاندان شهید بابایی و زمانی و خیلی از بزرگان هنر تعزیه کشور در قزوین سالهاست که با گوشت و پوست خود این هنر اصیل و فرهنگ شفاهی را به نسل امروز انتقال داده‌اند.

در این مسیر اساتیدی همچون حاج محمد بخشی‌نیا نیز نقشی بی بدیل و ماندگار ایفا کرده‌اند و بدون شک نمی‌توان این هنر اصیل در قزوین را بدون نام آنها تصور کرد.

از ۱۲ سالگی وارد هنر تعزیه شدم

حاج محمد بخشی‌نیا بی شک یکی از بزرگان عرصه تعزیه در استان قزوین است. وی که از سن ۱۲ سالگی وارد عرصه شناخت از موسیقی شده در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: از سن ۱۲ سالگی در گروه موسیقی که در رشت تشکیل شده بود شرکت کردم و نت‌های موسیقی را تا حدودی آموختم. درست در همان سال‌ها در حالی که داشتم از کوچه‌ای عبور می‌کردم صدای شیپور شنیدم و نسبت به آن حساس شدم.

وی ادامه می‌دهد: صدای شیپور از خانه‌ای می‌آمد که در آن باز بود وارد خانه شدم نیمی از حیاط خانه خانم‌ها و نیم دیگر آقایان نشسته بودند و پیرمردی در حال شیپور زدن بود و حس حال عجیبی در این فضا حاکم بود.

این پیشکسوت هنر تعزیه عنوان کرد: پس از آنکه شیپور نواختن پیرمرد تمام شد به سراغ او رفتم و از او خواستم تا اجازه دهد من نیز شیپور بزنم پیرمرد مخالفت کرد و مجدد مشغول شیپور زدن شد.

وی ادامه داد: دلم تاب نیاورد باز از او درخواست کردم که اجازه دهد من نیز شیپور بزنم با اصرارهای مکرر من، اطرافیان نیز خواستار شدند تا پیرمرد شیپور را به من بدهد او نیز شیپور را به من داد و من شروع به نواختن کردم و آنچه که آموخته بودم را اجرا کردم.

استاد بخشی‌نیا گفت: اجرای من مورد استقبال پیرمرد و حضار قرار گرفت؛ از پیرمرد پرسیدم که در این مکان چه خبر است او گفت که بنا است تعزیه اجرا شود پرسیدم تعزیه چیست و او از من خواست تا به تماشای تعزیه بنشینیم.

وی افزود: تعزیه‌ای که پای آن نشسته بودم تعزیه ظهر عاشورا بود و من دیدم که مردی که کودک در بغل داشت برای کودک طلب آب کرد اما به جای آب به کودک تیر زدند دلم بسیار شکست و از طرفی هم سبک و هنر تعزیه به دلم نشست.

این استاد هنر تعزیه در ادامه با بیان اینکه این حضور من در آن مراسم مقدمه‌ای برای ورود به هنر تعزیه بود، تصریح کرد: پس از اتمام تعزیه شخصی که مسئول این کار بود از من خواست تا با آنها همکاری داشته باشم. من هم گفتم که چیز زیادی بلد نیستم و فقط ۱۱ یا ۱۲ سال سن دارم اما مسئول آن گروه از من خواست تا جزئی از گروه باشم و هنر شیپور زنی را در گروه فرا بگیرم.

وی افزود: اگرچه اصالتاً اهل قاقازان قزوین هستم اما به دلایلی تا سن ۱۷ سالگی در رشت زندگی کردم و سپس به تهران رفتم و در آنجا در کنار اساتید عرصه موسیقی و تعزیه این هنر را آموخته و همنشین بزرگان این هنر شدم و رتبه‌هایی نیز در سطح کشوری در این عرصه فرهنگی کسب کردم.

اجرای هنر تعزیه در پاریس و نیویورک

این استاد هنر تعزیه که در بیش از ۷ کشور بزرگ دنیا هنر آئینی تعزیه را اجرا کرده است، عنوان کرد: افتخار من این است که در کشورهای مختلفی از جمله فرانسه، ایتالیا، آمریکا، کویت، روسیه، آلمان، لهستان و سایر کشورها حاضر شدیم تا بتوانیم پرچم اباعبدالله را در کشورهای مختلف سراسر جهان به اهتزار درآوریم.

وی یکی دیگر از افتخارات خود را آشنایی با خانواده شهید عباس بابایی و و اجرای تعزیه در منزل آن شهید دانست و بیان کرد: سال ۴۷ به قزوین آمده و با حاج آقا بابایی پدر شهید سرلشکر بابایی آشنا شدم ایشان در آن زمان در بهداری مشغول فعالیت بود و منزل خود را به حسینیه تبدیل کرده بود و جمعه هر هفته در منزل خود تعزیه برگزار می‌کرد. البته برگزاری مراسم تعزیه در منزل ایشان تنها به روزهای جمعه خلاصه نمی‌شد و تعزیه در مناسبت‌ها و اعیاد مختلف از جمله عید قربان در منزل ایشان برقرار بود.

بخشی‌نیا با اشاره به خاطره‌ای از شهید بابایی گفت: روز عید قربان برای خواندن تعزیه ذبح حضرت اسماعیل در منزل شهید بابایی مشغول خواندن تعزیه بودیم که پدر ایشان در حالی که اشک‌هایش جاری بود نزد ما آمد و گفت که هرسال در این منزل به مناسب عید قربان قربانی می‌کرده و حالا دو قربانی در راه خدا داشته است و متوجه شدیم که ساعتی پیش عباس قهرمان نیز به جمع شهدا پیوسته است.

شهید بابایی عاشق علی اکبر (س) و قاسم (س) خوانی بود

وی افزود: خانواده شهید بابایی و مخصوصاً پدر این شهید جان و مال خود را صرف هنر آئینی تعزیه کرده بود و خیلی از امور تعزیه از جمله بافت زره و نسخه نویسی به عهده او بود و بسیاری از نسخه‌های تعزیه را نیز داشت و از همین جهت نقش بسیار مهمی در حفظ هنر تعزیه در قزوین داشت.

این استاد تعزیه اظهار کرد: شهید بابایی که افسر نیروی هوایی شده بود عاشق تعزیه بود و جمعه‌ها خود را به قزوین می‌رساند و نسخه خوانی می‌کرد و همراه پیشکسوتان تعزیه از جمله دایی خود و میرزا کرم تعزیه‌خوانی می‌کرد البته ایشان بیشتر نسخه‌هایی نظیر حضرت علی‌اکبر و حضرت قاسم را می‌خواند.

وی ادامه داد: شهید بابایی از زمان سربازی تا سرهنگی در ایامی که من به خاطر دارم به علت علاقه شدید به تعزیه در مراسم تعزیه حاضر می‌شد و به همراه پدر نسخه‌خوانی می‌کرد.

بخشی‌نیا عنوان کرد: بعد از شنیدن خبر شهادت ایشان نیز همه ما همراه با آلات موسیقی تعزیه تا پلیس راه رفتیم و پیکر مطهر ایشان را از پلیس راه با طبل، شیپور و سینه‌زنی تشییع کردیم و در مزار شهدای قزوین به خاک سپردیم.

قدمت هنر تعزیه از تاریخ و تمدن آمریکا بیشتر است

این استاد هنر آئینی تعزیه در پاسخ به این سوال که از نظر او هنر تعزیه چیست بیان کرد: بوروک یکی از کارگردانان مهم عرصه تئاتر بود که در مراسم جشن هنر به تعزیه‌خوانی علاقه بسیاری پیدا کرد و به واسطه همین علاقه در فستیوال ایتالیا، پاریس و نیویورک حاضر شد و در یکی از سخنرانی‌های نیویورک به قدمت ۳۵۰ ساله تعزیه اشاره کردند. این کارگردان بزرگ دنیا در یکی از فستیوال‌ها بیان کرده بود که نظیر این هنر را در هیچ کجا ندیده و قدمت این هنر بیشتر از قدمت تاریخ و تمدن آمریکا است.

وی با بیان اینکه بوروک تعزیه را یک هنر خودکارگردان می‌داند و ادامه داد: تعزیه یک هنر نمایشی زنده است و هنرمند حین خواندن شعر باید حرکات بدن را نیز برای اجرا نمایش با شعر تطبیق دهد.

بخشی‌نیا بیان کرد: از سوی دیگر تعزیه هنری است که شمشیربازی، موسیقی، سوارکاری و هنر حفظیات را در خود جای داده است.

وی در فراز پایانی گفتگوی خود تاکید کرد: در حال حاضر ۸۵ سال سن دارم و از دوران نوجوانی در مسیر اهل بیت برداشته و خود را عاقبت به خیر می‌دانم چراکه هرکس یک قدم برای امام حسین (ع) بردارد خود امام او را یاری می‌کند.

بدون شک سرمایه‌هایی همچون حاج محمد بخشی نیا در قزوین که خاستگاه و مهد هنر تعزیه است کم نیستند اما مهم آن است که بتوانیم از این سرمایه‌ها حفظ کنیم.

فراموش نکردن این اساتید ارزشمند، تلاش برای ثبت و حفظ دانسته‌ها و دانش عظیم آنها و تجلیل به موقع و به هنگام از این سرمایه‌ها گامی مهم برای حفظ هنر تعزیه محسوب می‌شود.

این در حالی است که باید زمینه انتقال دانش این پیشکسوتان به نسل جدید نیز فراهم شود و بدون شک دستگاه‌های فرهنگی در این زمینه نقشی مهم دارند.

کد خبر 5841581

منبع: مهر

کلیدواژه: تعزیه تعزیه خوانی قزوین بوشهر ماه محرم محرم 1402 سفر استانی شهرستان کرج تبریز کرمانشاه مراسم عزاداری گلستان ایلام مشهد فارس آلودگی هوا اردبیل هنر آئینی تعزیه هنر تعزیه شهید بابایی بخشی نیا ۱۲ سال

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۷۰۱۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اژه‌ای:‌ حجاب مسأله مهم کشور است

آفتاب‌‌نیوز :

به گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه، حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای؛ رئیس دستگاه قضا امروز (شنبه ۸ اردیبهشت) طی سخنانی در در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت سالگرد شهادت استاد شهید مرتضی مطهری، ضمن گرامیداشت ایام سالگرد شهادت علامه شهید مطهری و همچنین روز معلم اظهار کرد: شهید مطهری شخصیتی دارای ایده‌های نو و مکتب فکری بود و افکارش جهانشمول و مختص و قابلِ استفاده برای همه طبقات و اقشار بود. پدر من نیز که یک کشاورز روستایی بود در محیط زندگی خود با وجود فقدان وسایل ارتباط جمعی، آثار شهید مطهری را تهیه و مطالعه کرده بود.

رئیس قوه قضاییه در ادامه با تبیین و تشریح ابعاد شخصیتی و علمی شهید مطهری، گفت: شهید مطهری به واقعی کلمه روشنفکر و عارف بود و در برابر مخالفین و کسانی که دارای نقطه‌نظرات متفاوت بودند با سعه‌صدر و حُسن‌خلق رفتار می‌کرد و سعی داشت همه اَقوال را استماع کند، اما در میدان مباحثه، جدی و قوی و زمان‌شناس و مخاطب‌شناس بود.

شهید مطهری درد دین و مردم داشت

رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: شهید مطهری دردِ دین و مردم را داشت و این امر از ناحیه او منحصر به جغرافیای ایران نبود؛ شهید مطهری در مقطعی موضوعِ حمایت از فلسطین و مقابله با رژیم متجاوز و غاصب صهیونیستی را مطرح کرد که شاید هنوز چنین تفکری در جهان اسلام و در میان آزادی‌خواهان دنیا نُضج و استحکام نیافته بود.

رئیس عدلیه اظهار داشت: شهید مطهری با تحجر و خرافات و التقاط و انحراف، ستیز داشت و پهلوان میدان مبارزه با متحجرین، التقاطی‌ها و معاندین و مارکسیست‌ها بود و زمانی که دشمنان پی بردند توانایی رویارویی فکری و کلامی با شهید مطهری را ندارند، دست به ترور او زدند. در واقع دشمنان فهمیدند که مطهری علیه مطامع دنیوی آن‌هاست و خریدنی و قابل نفوذ نیست؛ لذا تنها راه را در ترور این شخصیت والامقام دیدند.

اژه‌ای ادامه داد: امروز باید پاسدار ارزش‌هایی باشیم که شهید مطهری جان خود را در راه آن‌ها فدا کرد؛ ایشان در برابر انحراف و التقاط و تحجر و خرافات و ترویج ضدارزش‌ها، سینه سپر کرد و مجاهدانه به تبیین‌گری علیه این مقولات پرداخت؛ ما نیز امروز باید همین مسیر مستقیم را ادامه دهیم و اجازه ندهیم این امور مذموم در جامعه رواج یابند. بیش و پیش از همه، ما کارگزاران نظام در این راستا مسئولیت و وظیفه داریم و باید تدابیری اتخاذ شود که اندیشه‌های شهید مطهری در کلیه دستگاه‌های حکومتی، ساری و جاری شود.

حجاب مسأله مهم کشور است

رئیس دستگاه قضا افزود: امروز یکی از مسائل مهم کشور و مردم ما، مقوله عفاف و حجاب است؛ شهید مطهری شخصیتی است که در این زمینه حرف برای گفتن دارد و نقطه‌نظراتش در این حوزه بسیار اثرگذار و راهگشاست؛ لذا باید از اندیشه شهید مطهری در این بخش استفاده تمام و کمال شود.

اژه‌ای در بخش دیگری از اظهاراتش تصریح کرد: باید توجه داشت که برخی مسائل نیازمند کار فرهنگی و اقناعی و تبیینی است و صرفاً نمی‌توان با رویکرد سلبی و امنیتی، در قبال آن‌ها عمل کرد؛ در عین حال باید توجه داشت که رویکرد سلبی هم در محل خودش باید به کار گرفته شود و در مواردی اتخاذ چنین رویکردی نیز لازم است، اما چنانچه از مقولات فرهنگی و تبیینی در قبال برخی مسائل غفلت شود، کار ناقص می‌ماند و این نکته‌ای است که ما کارگزاران نظام همواره باید مدنظر قرار دهیم.

رئیس قوه قضاییه با اشاره به نقطه‌نظرات فقهی و حقوقی و قضایی شهید مطهری گفت: شهید مطهری در حوزه مقولات فقهی و حقوقی و قضایی نیز دارای تأملات و نقطه‌نظراتی بودند که متأسفانه کمتر به این مقوله پرداخته شده است و شاید در این زمینه کوتاهی و غفلت از ما و شما اعضای ستاد بزرگداشت شهید مطهری بوده است؛ علی‌ایحال ما آمادگی داریم که نماینده‌ای را برای عضویت در این ستاد معرفی کنیم و هر چه بیشتر از آراء و اندیشه‌های شهید مطهری برای پیشبرد امور خود وام بگیریم.

دستگاه قضا موافق برگزاری دادگاه‌های علنی است

قاضی‌القضات در ادامه این نشست با اشاره به پیشنهاد مطرح شده توسط علی مطهری؛ مبنی بر بکارگیری مجازات "تشهیر" در قبال مرتکبان جرائم خشن، گفت: در ابتدا باید تأکید کنم که قوه قضاییه و شخصِ من با شفافیت و برگزاری دادگاه‌های علنی (به استثنای مواردی که قانون اساسی منع کرده است) کاملاً موافق هستیم.

اژه‌ای گفت: مجدانه معتقدیم که باید برخورد بازدارنده‌ای را در قبال متعرضین به جان و مال و عِرض مردم و بیت‌المال صورت داد؛ اگر چه بر انجام اقدامات و برنامه‌های آموزشی و بازاجتماعی کردن مجرمین و محکومین تأکید داریم، اما بر این مقوله نیز اصرار داریم که نمی‌توان امنیت و آرامش مردم را رها کرد و اجازه داد هر کس دست به هر کاری بزند.

رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: یکی از اقدامات بازدارنده در قبال مجرمین، معرفی و شناساندن آن‌ها به جامعه به عنوان یک مجرم است؛ در اثر این اقدام، نوعی بازدارندگی در خودِ فردِ مجرم ایجاد می‌شود تا به سمت جرم و جنایت نرود و حتی خانواده او نیز به کمک جامعه و دستگاه‌های مسئول می‌آید. در عین حال باید توجه داشت که همه قوا و دستگاه‌های حکومتی از جمله قوه قضاییه باید ملتزم به قانون باشند و در حال حاضر قانون به ما اجازه این امر را نداده است. البته برخی اشخاص می‌گویند اگر به مجلس برویم، این موارد را به قانون تبدیل می‌کنیم؛ ما در قوه قضاییه از این امر استقبال می‌کنیم و حتی پیشنهاداتی را در برخی از این موضوعات داشتیم و داریم. علی‌ایحال تأکید می‌کنم که هر موردی که به قانون تبدیل شد قوه قضاییه ملتزم به انجام آن است.

رئیس دستگاه قضا افزود: نمی‌خواهم بگویم همه موارد، اما برخی موارد که برای جامعه مضر هستند را تأکید داریم که مرتکبین آن‌ها در زندان بمانند و به تناسب جرم‌شان و وفق قانون، مجازات سنگین‌تر شوند. البته افرادی نیز ممکن است فریب خورده باشند و اظهار ندامت کنند و حتی اگر به زندان بروند و یا در زندان بمانند نیز تبعات بدتری متوجه آن‌ها باشد، تأکید ما در اینگونه موارد اِعمال ارفاقات قانونی است؛ اما تأکید مؤکد داریم عناصر اصلی که برای جامعه مضر هستند نباید مشمول ارفاق شوند.

رئیس عدلیه با اشاره به مقوله سرعت در مجازات مجرمین به‌ویژه مرتکبین جرائم خشن نیز گفت: ما صددرصد معتقد به لحاظ سرعت در مجازات مجرمین بویژه مرتکبین جرائم خشن هستیم؛ البته در مواردی برای اجرای این مهم، با محدودیت‌هایی به جهت نیرو و حتی زمانبندی‌های قانونی مواجه‌ایم. باید تأکید کنم که در سندِ روزآمد‌شده‌ی تحول قضایی نیز برای برخی از این امور پیش‌بینی‌هایی شده است و سندِ مزبور این انعطاف و قابلیّت را برای اصلاح و تکمیل شدن نیز دارد، لذا بار دیگر از همه نقادان و صاحبنظران دعوت می‌کنیم که با مطالعه این سند، نقطه‌نظرات خود را در قبال آن ارائه کنند.

اندیشه‌های شهید مطهری در موضوع "نظام خانواده و نقش زن در اسلام" ترویج یابد

بنا بر اعلام این گزارش، پیش از سخنان رئیس دستگاه قضا، ۱۲ نفر از مسئولان و دست‌اندرکاران ستاد بزرگداشت شهید مطهری، به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود پرداختند.

علی مطهری؛ مسئول ستاد بزرگداشت شهید مطهری، ضمن ارائه گزارشی از سابقه فعالیت این ستاد طی دهه‌های گذشته، برخی از برنامه‌های پیش‌بینی شده برای سالروز شهادت شهید مطهری در سال ۱۴۰۳ را تشریح کرد.

وی با اشاره به تعبیرات به کار رفته از سوی امام راحل و رهبری درباره شهید مطهری، اظهار کرد: استفاده از توصیفات و تعبیرات عمیق و شیوا توسط بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و رهبر معظم انقلاب در خصوص شهید مطهری، صرفاً ناشی از علایق قلبی این دو شخصیت بزرگوار نسبت به شهید مطهری نیست بلکه مقصود اصلی از به کارگیری این عبارات و تأکید بر آن‌ها، این است که مبادا افکار و اندیشه‌های این شهید والامقام به ورطه فراموشی سپرده شود.

مطهری همچنین بر ضرورت اهتمام ویژه رسانه‌ها در امر تبلیغ و ترویج نظرات و اندیشه‌های شهید مطهری به‌ویژه در موضوعاتی نظیر "نظام خانواده و نقش زن در اسلام" تأکید کرد.

وی در ادامه بیان کرد: ستاد بزرگداشت شهید مطهری شامل ۲۵ سازمان و نهاد است و پیشنهاد ما این است که قوه قضاییه نیز در این ستاد، دارای نماینده باشد.

مطهری در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به بیان نکاتی در رابطه با اصل بکارگیری مجازات تشهیر در قبال مرتکبین جرایم خشن و همچنین تسریع در رسیدگی به پرونده‌های مخلان امنیت پرداخت.

جعفرپور؛ دبیر ستاد بزرگداشت شهید مطهری نیز در این جلسه به ذکر برنامه‌های پیش‌بینی شده از سوی وزارت علوم در سالروز شهادت شهید مطهری پرداخت و گفت: برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی با حضور دانشجویان و اساتید، برپایی مسابقات کتابخوانی از آثار شهید مطهری به صورت مجازی و حضوری و همچنین دیدار با خانواده‌های معظم شهدای دانشگاهی، از جمله برنامه‌های پیش‌بینی شده از سوی وزارت علوم در سالروز شهادت شهید مطهری است.

در ادامه نمایندگان دانشگاه آزاد اسلامی، جهاد دانشگاهی، سازمان بسیج مستضعفین، وزارت کشور، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بنیاد شهید و امور ایثارگران، وزارت ورزش و جوانان، سازمان صداوسیما و بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری در ستاد بزرگداشت شهید مطهری، برنامه‌های این دستگاه‌ها به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت شهید مطهری را بیان کردند.

منبع: خبرگزاری تسنیم